017 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 111 آيتون ۽ 12 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالسلام ڀُٽو
سُـبْحٰنَ الَّذِيْٓ اَسْرٰى بِعَبْدِهٖ لَيْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْـحَرَامِ اِلَى الْمَسْجِدِ الْاَقْصَا الَّذِيْ بٰرَكْنَا حَوْلَهٗ لِنُرِيَهٗ مِنْ اٰيٰتِنَا ۭ اِنَّهٗ هُوَ السَّمِيْعُ الْبَصِيْرُ 1
(اللھ تعالى جي ذات) پاڪ آھي جنھن پنھنجي ٻانهي کي مسجد حرام کان مسجد اقصى تائين سير ڪرايو ته جيئن اسان کيس پنھنجيون نشانيون ڏيکاريون ۽ اسان (مسجد حرام کان وٺي مسجد اقصى تائين) پوري علائقي کي برڪت وارو بنايو آھي. بيشڪ ھو سڀ ڪجهه ٻڌندڙ ۽ ھر شيءِ کي ڏسندڙ آھي.
— عبدالسلام ڀُٽووَاٰتَيْنَا مُوْسَي الْكِتٰبَ وَجَعَلْنٰهُ هُدًى لِّبَنِيْٓ اِسْرَاۗءِيْلَ اَلَّا تَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِيْ وَكِيْلًا 2ۭ
۽ اسان موسى ($) کي ڪتاب ڏنو ۽ ان ڪتاب کي بني اسرائيل جي لاءِ ھدايت جو ذريعو بنايو. (ڪتاب ۾ کين تاڪيد ڪيو ويو ته) مون کان سواءِ ٻئي ڪنھن کي معاملا سلجهائڻ وارو نه بڻائجو.
— عبدالسلام ڀُٽوذُرِّيَّــةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوْحٍ ۭ اِنَّهٗ كَانَ عَبْدًا شَكُوْرًا 3
اوھان انهن ماڻهن جو اولاد آھيو جن کي اسان نوح ($) سان گڏ ٻيڙي ۾ سوار ڪيو ھو. بيشڪ ھو شڪرگذار ٻانھو ھو.
— عبدالسلام ڀُٽووَقَضَيْنَآ اِلٰى بَنِيْٓ اِسْرَاۗءِيْلَ فِي الْكِتٰبِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْاَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيْرًا 4
۽ اسان ڪتاب ۾ بني اسرائيل کي (اڳواٽ) خبردار ڪيوسين ته توھان ٻه ڀيرا زمين ۾ ضرور وڏو فساد ڦھلائيندا ۽ حد درجي جي سرڪشي ڏيکاريندا.
— عبدالسلام ڀُٽوفَاِذَا جَاۗءَ وَعْدُ اُوْلٰىهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَآ اُولِيْ بَاْسٍ شَدِيْدٍ فَجَاسُوْا خِلٰلَ الدِّيَارِ ۭ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُوْلًا 5
پوءِ جڏھن انهن ٻنهي واقعن مان ھڪ جو وقت آيو ۽ توھان ھڪ وڏي سرڪشي ڏيکاري. (اي بني اسرائيل!) پوءِ اسان به توھان جي مقابلي ۾ اھڙن ٻانھن کي توھان جي سامھون آندو جيڪي توھان کان وڌيڪ طاقتور ھئا ۽ ھو توھان جي علائقن ۾ ڪاھي پيا. اھو اڳ ۾ ڪيل وعدو ھو جنھن کي پورو ٿيڻو ئي ھو.
— عبدالسلام ڀُٽوثُـمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَاَمْدَدْنٰكُمْ بِاَمْوَالٍ وَّبَنِيْنَ وَجَعَلْنٰكُمْ اَكْثَرَ نَفِيْرًا 6
ان کان پوءِ وري اسان توھان کي انهن جي مٿان فتح حاصل ڪرڻ جو موقعو ڏنو ۽ توھان کي مال ۽ جوانن جي ذريعي مدد ڏني ۽ توھان جي تعداد ۾ گهڻو واڌارو به ڪيوسين.
— عبدالسلام ڀُٽواِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ ۣ وَاِنْ اَسَاْتُمْ فَلَهَا ۭ فَاِذَا جَاۗءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ لِيَسُوْۗءٗا وُجُوْهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَـمَا دَخَلُوْهُ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّلِــيُتَبِّرُوْا مَا عَلَوْا تَتْبِيْرًا 7
(کين چيو ويو ته) توھان جيڪا ڀلائي ڪئي آهي سا توهان جي لاءِ ئي آهي ۽ جيڪا برائي ڪئي ته اھا به توھان جي لاءِ برائي ثابت ٿي. پوءِ جڏھن ( ٻي وڏي سرڪشي جي نتيجي ۾) ٻئي وعدي جو وقت آيو ته اسان توھان تي اھڙو دشمن مسلط ڪيو جو ھن توھان جي چھرن کي ئي بگاڙي ڇڏيو ۽ ھو مسجد (بيت المقدس) ۾ گهڙي پيا جيئن پھرين ڀيري دشمن گهڙيو ھو ۽ جيڪا شيءِ کين ھٿ اچي پئي تنھن کي تباهه ۽ برباد ڪري ڇڏين پيا.
— عبدالسلام ڀُٽوعَسٰي رَبُّكُمْ اَنْ يَّرْحَمَكُمْ ۚ وَاِنْ عُدْتُّمْ عُدْنَا ۘ وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِيْنَ حَصِيْرًا 8
هاڻي به وقت آھي، ٿي سگهي ٿو ته توھان جو پالڻھار توھان تي رحم ڪري ۽ جيڪڏھن اوھان ساڳي چال تي ھلندا ته پوءِ اسان به وري ساڳيو عمل دھرائينداسين ۽ اسان جھنم کي ڪافرن لاءِ قيدخانو بنايو آھي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ يَهْدِيْ لِلَّتِيْ ھِيَ اَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِيْنَ الَّذِيْنَ يَعْمَلُوْنَ الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا كَبِيْرًا 9ۙ
بيشڪ ھي قرآن ته صفا سڌو رستو ڏيکاري ٿو ۽ نيڪ عمل ڪندڙ مؤمنن کي خوشخبري ٻڌائي ٿو ته بيشڪ انهن جي لاءِ وڏو اجر آھي.
— عبدالسلام ڀُٽووَّاَنَّ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ اَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا اَلِـــيْمًا ۧ10
۽ جيڪي ماڻهو آخرت تي يقين نٿا رکن، اھڙن ماڻهن لاءِ اسان تڪليف وارو عذاب تيار ڪري ڇڏيو آھي.
— عبدالسلام ڀُٽووَيَدْعُ الْاِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاۗءَهٗ بِالْخَيْرِ ۭ وَكَانَ الْاِنْسَانُ عَجُوْلًا 11
انسان جو ھي حال آھي جو برائيءَ لاءِ به اھڙي دعا گهرندو آھي جھڙي دعا ڀلائي لاءِ گهرڻ کپي. بيشڪ انسان وڏو جلدباز آھي.
— عبدالسلام ڀُٽووَجَعَلْنَا الَّيْلَ وَالنَّهَارَ اٰيَـتَيْنِ فَمَــحَوْنَآ اٰيَةَ الَّيْلِ وَجَعَلْنَآ اٰيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِيْنَ وَالْحِسَابَ ۭ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنٰهُ تَفْصِيْلًا 12
اسان رات ۽ ڏينھن کي ٻه نشانيون ڪري بنايو آهي، رات جي نشاني کي اونداھو بڻايو (ته جيئن ان ۾ آرام ڪريو) ۽ ڏينھن جي نشاني کي روشن بڻايو ته جيئن پنھنجي پالڻھار جي روزي تلاش ڪري سگهو ۽ ڏينھن ۽ رات جي ڪري سال ۽ مھينن جو حساب لڳائي سگهو. اھڙيءَ طرح اسان ھر شيءِ کي وڏي تفصيل سان بيان ڪيو آھي.
— عبدالسلام ڀُٽووَكُلَّ اِنْسَانٍ اَلْزَمْنٰهُ طٰۗىِٕرَهٗ فِيْ عُنُقِهٖ ۭ وَنُخْرِجُ لَهٗ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ كِتٰبًا يَّلْقٰىهُ مَنْشُوْرًا 13
۽ اسان ھر انسان جي قسمت کي ان جي ذات سان ڳنڍي ڇڏيو آھي ۽ قيامت جي ڏينھن ان جي عمل کي رجسٽر (۽ لکت) جي شڪل ۾ ڪڍنداسون، جنھن کي ھو پنھنجي اڳيان کليل ڏسندو.
— عبدالسلام ڀُٽواِقْرَاْ كِتٰبَكَ ۭ كَفٰى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيْبًا ۭ14
(پوءِ کيس چيو ويندو ته) پڙھ، پنھنجو اعمال نامو، اڄ تون پنھنجو پاڻ کان حساب وٺڻ لاءِ خود ڪافي آھين.
— عبدالسلام ڀُٽومَنِ اهْتَدٰى فَاِنَّـمَا يَهْــتَدِيْ لِنَفْسِهٖ ۚ وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّـمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا ۭ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰى ۭ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِيْنَ حَتّٰى نَبْعَثَ رَسُوْلًا 15
سو جيڪو ماڻهو ھدايت وارو رستو اختيار ڪندو اھو سندس لاءِ ئي فائديمند ثابت ٿيندو ۽ جيڪو گمراھيءَ وارو رستو وٺندو ته ان گمراھيءَ جو وبال سندس ڳچيءَ ۾ پوندو ۽ ڪوبه بار کڻڻ وارو ٻئي ڪنھن جو بار نه کڻندو ۽ اسان ڪنھن به قوم جي مٿان رسول کي موڪلڻ کان پوءِ ئي عذاب موڪليندا آھيون.
— عبدالسلام ڀُٽووَاِذَآ اَرَدْنَآ اَنْ نُّهْلِكَ قَرْيَةً اَمَرْنَا مُتْرَفِيْهَا فَفَسَقُوْا فِيْهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنٰهَا تَدْمِيْرًا 16
۽ اسان جڏھن به ڪنھن شھر کي برباد ڪرڻ جو ارادو ڪندا آھيون ته ان ۾ رھندڙ خوشحال ماڻهن کي (عمل ڪرڻ لاءِ) ڪجهه احڪام ڏيندا آھيون پوءِ جڏهن ھو (انھن حڪمن جي) نافرماني ڪندا آھن ته اهڙي صورت ۾ انهن جي لاءِ عذاب جو فيصلو ڪيو ويندو آھي. آخرڪار اسان کين مَليا ميٽ ڪري ڇڏيندا آھيون.
— عبدالسلام ڀُٽووَكَمْ اَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُوْنِ مِنْۢ بَعْدِ نُوْحٍ ۭ وَكَفٰى بِرَبِّكَ بِذُنُوْبِ عِبَادِهٖ خَبِيْرًۢ ا بَصِيْرًا 17
نوح ($) کان پوءِ اسان ڪيترين ئي نسلن کي تباهه ڪري ڇڏيوسين، تنھنجو پالڻھار پنھنجي ٻانَھن جي گناھن کان خوب واقف آھي ۽ چڱيءَ طرح ڏسي ٿو.
— عبدالسلام ڀُٽومَنْ كَانَ يُرِيْدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّــلْنَا لَهٗ فِيْهَا مَا نَشَاۗءُ لِمَنْ نُّرِيْدُ ثُـمَّ جَعَلْنَا لَهٗ جَهَنَّمَ ۚ يَصْلٰىهَا مَذْمُوْمًا مَّدْحُوْرًا 18
جيڪو ماڻهو دنيا جي شين کي بي صبريءَ سان حاصل ڪرڻ چاھي ٿو ته اسان به جنھن لاءِ جيترو مناسب سمجهندا آھيون اوترو ئي ان کي جلد ڏئي ڇڏيندا آھيون پوءِ ان جي لاءِ جھنم لکيو ويندو آھي جنھن ۾ ھو خوار ۽ تڙيل جي حيثيت ۾ داخل ٿيندو.
— عبدالسلام ڀُٽووَمَنْ اَرَادَ الْاٰخِرَةَ وَسَعٰى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولٰۗىِٕكَ كَانَ سَعْيُهُمْ مَّشْكُوْرًا 19
۽ جيڪو ماڻهو آخرت جو چاھيندڙ ھوندو ۽ مؤمن جي حيثيت ۾ هو آخرت کي ڀرپور طريقي سان حاصل ڪرڻ جي ڪوشش به ڪندو ته اھڙي ماڻهوءَ جي ڪوشش کي قدر واري نگاهه سان ڏٺو ويندو.
— عبدالسلام ڀُٽوكُلًّا نُّمِدُّ هٰٓؤُلَاۗءِ وَهٰٓؤُلَاۗءِ مِنْ عَطَاۗءِ رَبِّكَ ۭ وَمَا كَانَ عَطَاۗءُ رَبِّكَ مَحْظُوْرًا 20
اسان ته ايمان وارن ۽ دنيا جي چاھيندڙن ٻنهي کي زندگي جي گذاري لاءِ سامان ڏيندا آھيون. اھا ته تنھنجي پالڻھار جي طرفان عطا آھي ۽ تنھنجي پالڻھار جي عطا کي ڪير به روڪي نٿو سگهي.
— عبدالسلام ڀُٽو